Plaatsingsdatum: 27-nov-2020 8:52:14

Geacht College,

Het Wmo-Platform Drimmelen en het Platform Sociale Zekerheid Drimmelen (verder te noemen de Platforms) vragen zich af of de gemeente Drimmelen een visie heeft vastgelegd op het gebied van de financiële houdbaarheid Sociaal Domein. We zien en horen dat gemeenten in hoog tempo bezuinigingen aankondigen op zorg, ondersteuning en jeugdzorg. Een en ander wordt actueel als binnen het Wmo-Platform gesproken wordt over bezuinigingen in die Jeugdzorg en over bv. het mantelzorgcompliment en de discussie over het Wmo-abonnementstarief. De platforms vragen zich af of “investeren in de echte transformatie van het Sociaal Domein niet op de achtergrond raakt, doordat bij vele gemeenten de focus nu voornamelijk ligt op bezuinigen in plaats van investeren.”[1]

Problematiek

Wij begrijpen dat zogeheten systeemvraagstukken die buiten de directe invloedssfeer van individuele gemeenten liggen een rol spelen, zoals.

1.De uitgaven in het Sociaal Domein groeien harder dan de beschikbare gemeentelijke middelen

2.De brede toegangspoort bij jeugdhulp en het abonnementstarief bij de Wmo-2015 halen een belangrijk sturingsprincipe uit het lokale stelsel, terwijl de financiële verantwoordelijkheid volledig bij de gemeenten ligt.

3. Volgens de vereniging Per Saldo hebben veel gemeenten problemen met de pgb-tarieven.[2]

4. De problematiek van de Coronapandemie zal zeer waarschijnlijk gevolgen hebben voor de gemeentelijke financiële middelen.

Het beschikbare budget van gemeenten is dikwijls niet toereikend om alle plannen uit te voeren. Dit leidt er mogelijk ook bij de gemeente Drimmelen toe dat er een groter beroep moet worden gedaan op financiële middelen uit de totale gemeentebegroting. Het op 15 november verschenen rapport van het SCP “ Sociaal domein op koers? ” bevestigt dat de hulp voor kwetsbare mensen in de gemeenten de afgelopen 5 jaar niet echt verbeterd is.[3]

Keuzes maken

Beide platforms vragen zich af of de Gemeente Drimmelen een actuele visie heeft wat betreft de inrichting en financiering van het Sociaal Domein. Welke keuze wil men maken binnen mogelijk beperkte financieringsmogelijkheden. Voor de platforms heeft een keuze voor de financiering van het Sociaal Domein prioriteit nummer 1. Met organisaties als Ieder(in) maken zij zich in toenemende mate zorgen over de zorg en ondersteuning die gemeenten (kunnen) bieden.

De vereniging Per Saldo schrijft:” Als iemand met een zorg en/of ondersteuningsvraag bij de gemeente komt, wordt er vaak eerst gekeken of de vraag ingevuld kan worden met een algemene voorziening. We zien dat meerdere gemeenten het begrip ‘algemene voorziening’ steeds breder maken, terwijl een maatwerkvoorziening toegewezen zou moeten worden.[4]

Bezuinigingen op de individuele voorzieningen kunnen echter strijdig zijn met de zgn. compensatieplicht van de gemeente. Hoe kijkt de gemeente Drimmelen hiernaar?

Het SCP constateert dat de verwachtingen over uitgangspunten van de wet niet uit komen. “Wees realistisch over de zelfredzaamheid en de zorgzame samenleving, reken jezelf niet rijk, zorg voor integraal beleid en geef meer prioriteit aan kwetsbare groepen. Het SCP adviseert de rijksoverheid een herbezinning op het beleid omtrent het Sociale domein.” Dat heeft gevolgen voor het gemeentelijke beleid. Dit werd recent nog eens bevestigd door Kim Putters van het SCP in het programma Buitenhof op 15-11-2020.

Grip en besturing

Hoewel de totale uitgaven voor het Sociaal Domein in Drimmelen op ruim 45% van de totale uitgaven zijn begroot (volgens opgave in het Carillon) blijkt in veel gemeenten het beschikbare budget niet toereikend. Hierdoor moeten gemeenten kiezen of zij investeringen doen in voorzieningen voor alle inwoners of juist gericht geld uitgeven aan kwetsbare inwoners.[5]

In de discussies binnen de gemeente Drimmelen over de begroting hoorden we weinig uitspraken over leidende principes. Welke keuzes zal men maken? Een grote uitdaging ligt juist in het Sociaal Domein, zowel bij de zorg als bij de financieel kwetsbare burgers. De afgelopen jaren zijn de kosten sterk gestegen en dat zal niet minder worden. Daarom zal er kritisch gekeken moeten worden naar wat nodig is en wat haalbaar is. Altijd met het uitgangspunt dat iedereen de ondersteuning moet krijgen die hij of zij nodig heeft. Men moet proberen zo min mogelijk te bezuinigen bij de mensen die hulp nodig hebben.

Het Sociaal beleid gaat over mensen. Dat heeft vaak een hoge urgentie omdat het over mensen in problemen gaat. Dat betekent dat uitstel vaak niet mogelijk is. Dit in tegenstelling tot andere beleidsonderdelen van de gemeente.

In dit verband heeft het PSZD recent aandacht gevraagd voor het inrichten van een zgn. “corona-loket”. Het is bekend dat inwoners van onze gemeente niet of onvoldoende op de hoogte zijn van de (financiële) mogelijkheden welke de gemeente kan aanreiken ter ondersteuning. Hierbij kan het zowel materiële als immateriële hulp betreffen. Inwoners wegwijs maken, ouderen behulpzaam zijn met een laagdrempelige voorziening, waarbij gedacht en gehandeld wordt vanuit mogelijkheden en oplossingen en niet vanuit strikte toepassing van regels.

Samenvattend

We zien dat in gemeenten bij discussies over bezuinigingen al gauw gekeken wordt naar maatregelen in de maatschappelijke ondersteuning.

De platformen pleiten daarom voor een visie op de langere termijn voor het Sociaal Domein.

De vraag is dus:

1. Is er een nota c.q. actuele visie op waar de gemeente naar toe wil in het Sociaal Domein?

2. Welke ambities zijn er en welke resultaten wil men bereiken?

3. Volgens welke principes/keuzes wil men daar naartoe werken?

4. Wat vindt B&W echt belangrijk en welke ambities wil men staande houden?

5. Welke eventuele (toekomstige?) verdere bezuinigingen zijn dan in lijn met de leidende principes?

6. Is het College met ons van mening dat het inrichten van een “corona-loket” een goede en laagdrempelige mogelijkheid biedt om bewoners op adequate wijze steun en hulp te bieden?

De platformen pleiten voor een visie omdat dat input geeft en houvast voor keuzes.

In plaats van zich te richten op financiële controle kan de gemeente op basis van een visie keuzes maken in tijden van bezuinigingen

Tenslotte

Mochten over dit advies onduidelijkheden bestaan dan geven wij vanzelfsprekend graag een verdere toelichting.

Namens het WMO-Platform Drimmelen en het Platform Sociale Zekerheid Drimmelen,

w.g. Johan Broos, w.g. Bob Nauta,

voorzitter Wmo-Platform voorzitter Platform SZ

[1] Zie Visitatiecommissie financiële beheersbaarheid Sociaal Domein

[2] Brief Per Saldo 6 nov. 2020 aan Tweede kamer

[3] Zie SCP https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2020/11/16/sociaal-domein-op-koers

[4] De Vereniging schrijft dit in een brief aan de Gemeenten (5 mrt.2020)

[5] Zie rapport visitatiecommissie financiële beheersbaarheid Sociaal Domein.