Geacht
College,
Het
Wmo-Platform Drimmelen en het Platform Sociale Zekerheid Drimmelen (verder te noemen de Platforms) vragen zich
af of de gemeente Drimmelen een visie heeft vastgelegd op het gebied van de financiële houdbaarheid Sociaal
Domein. We zien en horen dat gemeenten in hoog tempo bezuinigingen aankondigen
op zorg, ondersteuning en jeugdzorg. Een
en ander wordt actueel als binnen het Wmo-Platform gesproken wordt over
bezuinigingen in die Jeugdzorg en over bv. het mantelzorgcompliment en de
discussie over het Wmo-abonnementstarief. De platforms vragen zich af of “investeren in de echte
transformatie van het Sociaal Domein niet op de achtergrond raakt, doordat bij
vele gemeenten de focus nu voornamelijk ligt op bezuinigen in plaats van
investeren.”[1]
Problematiek
Wij begrijpen dat zogeheten
systeemvraagstukken die buiten de directe invloedssfeer van individuele
gemeenten liggen een rol spelen, zoals.
1.De uitgaven in het Sociaal Domein groeien harder dan de beschikbare
gemeentelijke middelen
2.De brede toegangspoort bij jeugdhulp en het abonnementstarief bij de Wmo-2015
halen een belangrijk sturingsprincipe uit het lokale stelsel, terwijl de
financiële verantwoordelijkheid volledig bij de gemeenten ligt.
3. Volgens de vereniging Per Saldo hebben veel gemeenten problemen met de pgb-tarieven.[2]
4. De problematiek van de Coronapandemie zal zeer waarschijnlijk gevolgen
hebben voor de gemeentelijke financiële middelen.
Het beschikbare budget van gemeenten is dikwijls niet toereikend om alle
plannen uit te voeren. Dit leidt er mogelijk ook bij de gemeente Drimmelen toe dat
er een groter beroep moet worden gedaan op financiële middelen uit de totale
gemeentebegroting. Het op 15 november verschenen rapport van het SCP “ Sociaal
domein op koers? ” bevestigt dat de hulp voor kwetsbare mensen in de gemeenten de afgelopen 5 jaar niet echt
verbeterd is.[3]
Keuzes maken
Beide platforms vragen zich af of de Gemeente Drimmelen een actuele visie heeft wat betreft de inrichting en financiering van het Sociaal
Domein. Welke keuze wil men maken binnen mogelijk beperkte
financieringsmogelijkheden. Voor de platforms heeft een keuze voor de
financiering van het Sociaal Domein prioriteit nummer 1. Met organisaties als
Ieder(in) maken zij zich in toenemende mate
zorgen over de zorg en ondersteuning die gemeenten (kunnen) bieden.
De vereniging
Per Saldo schrijft:” Als iemand met een zorg en/of ondersteuningsvraag bij de
gemeente komt, wordt er vaak eerst gekeken of de vraag ingevuld kan worden met
een algemene voorziening. We zien dat meerdere gemeenten het begrip ‘algemene
voorziening’ steeds breder maken, terwijl een maatwerkvoorziening toegewezen
zou moeten worden.[4]
Bezuinigingen op de individuele voorzieningen kunnen echter strijdig zijn
met de zgn. compensatieplicht van de gemeente. Hoe kijkt de gemeente Drimmelen
hiernaar?
Het SCP constateert dat de verwachtingen over uitgangspunten van de wet
niet uit komen. “Wees realistisch over de zelfredzaamheid en de zorgzame
samenleving, reken jezelf niet rijk, zorg voor integraal beleid en geef meer
prioriteit aan kwetsbare groepen. Het SCP adviseert de rijksoverheid een
herbezinning op het beleid omtrent het Sociale domein.” Dat heeft gevolgen voor het gemeentelijke
beleid. Dit werd
recent nog eens bevestigd door Kim Putters van het SCP in het programma
Buitenhof op 15-11-2020.
Grip en besturing
Hoewel de totale uitgaven voor het Sociaal Domein in Drimmelen op ruim 45%
van de totale uitgaven zijn begroot (volgens opgave in het Carillon) blijkt in veel gemeenten het beschikbare
budget niet toereikend. Hierdoor moeten gemeenten kiezen of zij investeringen
doen in voorzieningen voor alle inwoners of juist gericht geld uitgeven aan
kwetsbare inwoners.[5]
In de discussies binnen
de gemeente Drimmelen over de begroting hoorden we weinig uitspraken over
leidende principes. Welke keuzes zal men maken? Een grote uitdaging ligt juist in het Sociaal Domein, zowel bij de zorg als bij de financieel kwetsbare burgers. De
afgelopen jaren zijn de kosten sterk gestegen en dat zal niet minder worden.
Daarom zal er kritisch gekeken moeten worden naar wat nodig is en wat haalbaar
is. Altijd met het uitgangspunt dat iedereen de ondersteuning moet krijgen die
hij of zij nodig heeft. Men moet proberen zo min mogelijk te bezuinigen bij de
mensen die hulp nodig hebben.
Het Sociaal beleid gaat over mensen. Dat heeft vaak
een hoge urgentie omdat het over mensen in problemen gaat. Dat betekent dat
uitstel vaak niet mogelijk is. Dit in tegenstelling tot andere
beleidsonderdelen van de gemeente.
In dit verband heeft het PSZD recent aandacht
gevraagd voor het inrichten van een zgn. “corona-loket”. Het is bekend dat
inwoners van onze gemeente niet of onvoldoende op de hoogte zijn van de
(financiële) mogelijkheden welke de gemeente kan aanreiken ter ondersteuning. Hierbij
kan het zowel materiële als immateriële hulp betreffen. Inwoners wegwijs maken,
ouderen behulpzaam zijn met een laagdrempelige voorziening, waarbij gedacht en
gehandeld wordt vanuit mogelijkheden en oplossingen en niet vanuit strikte
toepassing van regels.
Samenvattend
We zien dat
in gemeenten bij discussies over bezuinigingen al gauw gekeken wordt
naar maatregelen in de maatschappelijke ondersteuning.
De platformen pleiten daarom voor een visie op de langere termijn voor het Sociaal
Domein.
De vraag is dus:
1. Is er een nota c.q. actuele visie op
waar de gemeente naar toe wil in het Sociaal Domein?
2. Welke ambities zijn er en welke resultaten wil men bereiken?
3. Volgens welke principes/keuzes wil men daar
naartoe werken?
4. Wat vindt B&W echt belangrijk en welke ambities wil men staande houden?
5. Welke eventuele (toekomstige?) verdere bezuinigingen zijn dan in lijn met de
leidende principes?
6. Is het College met ons van mening dat het inrichten van
een “corona-loket” een goede en laagdrempelige mogelijkheid biedt om bewoners
op adequate wijze steun en hulp te bieden?
De platformen pleiten voor een visie omdat dat
input geeft en houvast voor keuzes.
In plaats van zich te richten op financiële controle kan de gemeente op basis
van een visie keuzes maken in tijden van bezuinigingen
Tenslotte
Mochten over dit advies onduidelijkheden bestaan dan geven wij vanzelfsprekend graag een verdere toelichting.
Namens
het WMO-Platform Drimmelen en het Platform Sociale Zekerheid Drimmelen,
w.g.
Johan Broos, w.g.
Bob Nauta,
voorzitter Wmo-Platform voorzitter
Platform SZ
[1]
Zie Visitatiecommissie financiële
beheersbaarheid Sociaal Domein
[2]
Brief Per Saldo 6 nov. 2020 aan Tweede
kamer
[3]
Zie SCP https://www.scp.nl/publicaties/publicaties/2020/11/16/sociaal-domein-op-koers
[4] De Vereniging schrijft dit in een brief aan
de Gemeenten (5 mrt.2020)
[5]
Zie rapport visitatiecommissie financiële beheersbaarheid Sociaal Domein.